نحوه محاسبه اضافه وزن
چاقی از نظر شما چیست؟
بهترین راه برای اینکه تشخیص دهیم یک فرد چاق است یا نه چیست؟
این سئوالی است که شاید جواب آن خیلی ساده باشد و بگویید از روی ظاهر فرد می‌توان به این نتیجه رسید. بله درست است، اما ما فقط می‌توانیم افراد خیلی چاق را به این شکل تشخیص دهیم. اما اگر فردی در معرض چاقی باشد چطور؟
برای اینکه بفهمیم شخصی چاق است یا نه نباید از روی ظاهرش قضاوت کرد. بلکه باید درصد چربی بدن او را اندازه بگیریم. ممکن است دو نفر هر دو 52 کیلوگرم وزن و 160 قد داشته باشند. اما یکی بدنش چربی باشد و  دیگری عضله، ما به مورد اول چاق می‌گوییم. میزان چاقی بدن را می‌توان با شیوه‌های مختلفی اندازه گیری کرد. بعضی از آنها بسیار ساده هستند و با یک متر یا خط کش به راحتی می‌توان آنها را انجام داد. اما خیلی از روش‌ها نیاز به وسایل و ابزار خاص خود دارند.
چند روش وجود دارد که میزان چربی را در بدن‌تان مشخص کنید. این روش‌ها شامل استفاده از کالیپر پوست برای سنجش ضخامت پوست‌تان، سنجش مقاومت یک جریان الکتریکی درون عضلات شما، یا حتی استفاده از دستگاه ایکس ری مخصوص برای سنجش توده چربی است.
1- شاخص توده بدن (BMI)
یکی از ساده‌ترین روش‌ها محاسبه BMI است که می‌توانید متوجه شوید کمبود وزن دارید با چاق هستید.BMI  در واقع به شما می‌گوید به ازای هر سانتی‌متر قدتان چند گرم وزن را حمل می‌کنید، هر چه وزن بیشتری در ارتفاع قد کمتری متمرکز شده باشد، به معنای آن است که BMI شما بالاتر است و هر چه وزن بیشتری در طول ارتفاع قد بیشتری گسترده شده باشد، BMI  شما پایین‌تر است. در این روش وزن شما بر حسب کیلوگرم تقسیم بر توان دوم قد شما برحسب متر می‌شود.

محاسبه کدام یک بهتر است؟ درصد چربی بدن یا شاخص توده بدن 

بین متخصصان بهداشت و سلامت بحث‌هایی وجود دارد که آیا بهتر است درصد چربی بدن را محاسبه کنیم یا شاخص توده بدن (BMI). پژوهش‌های اخیر به نفع استفاده از جدول درصد چربی بدن به عنوان شاخص سلامت کلی است. مجله امریکایی تغذیه بالینی حاکی از آن است که محاسبه درصد چربی بدن یک فرد رهنمود بهتری برای سنجش ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمن است. علت‌اش این است که BMI بین وزن عضلات و وزن چربی تمایزی قائل نمی‌شود.
هم‌چنین مطالعات دیگر نشان داده‌ است که محاسبه درصد چربی بدن رهنمود بهتری برای تشخیص فرد سالم و فرد چاق است. مثلا، یک فرد می‌تواند شاخص توده‌ بدنی خوبی داشته باشد، اما اگر بافت چربی مقدار زیادی از وزن کلی او را تشکیل دهد، باز هم ممکن است فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن باشد.
یک پژوهش نشان داده است درصد چربی بدن نسبت به وزن کلی نیز می‌تواند به شناسایی افرادی که بیش‌تر در معرض خطر بیماری قلبی عروقی هستند کمک کند.
2- نسبت دور کمر به باسن
یکی دیگر از روش‌هایی که می‌توانید بر اساس آن بدانید اضافه وزن یا چربی اضافه دارید، تعیین نسبت دور کمر به باسن (WHR) است. با این اندازه گیری دیگر وزن کل بدن مطرح نیست، بلکه چربی فعال از لحاظ سوخت و ساز و زیانباری که در اطراف اندام‌های درون شکم جمع می‌شود، ارزیابی می‌گردد.
برای این روش به یک متر اندازه گیری غیر قابل ارتجاع نیاز دارید. دور کمرتان را در حالت عادی و راحت و همچنین دور باسن را در پهن ترین قسمت باسن اندازه گیری کنید. اندازه گیری دور کمر برای WHR معمولا” در باریک‌ترین بخش میان تنه انجام می‌شود. سپس دور کمر (به سانتی‌متر) را تقسیم بر دور باسن (به سانتی‌متر) کنید. اگر نسبت دور کمر به دور باسن بیشتر از ۰/۹ در آقایان و ۰/۸ در زنان باشد، نشان از چاقی بالاتنه است.
3- کالیپر Skinfold
استفاده از کالیپرهای skinfold رایج‌ترین روش سنجش توده چربی بدن‌تان است. بر اساس گزارش انجمن ورزش امریکا، تقریبا ۵۰ درصد چربی بدن زیر پوست جمع می‌شود. برای همین سنجش ضخامت لایه‌های پوست یک روش تقریبا دقیق برای محاسبه درصد چربی بدن است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده در مجله امریکایی انجمن رژیم غذایی، کالیپرهای skinfold در محیط‌های کلینیکی بسیار دقیق هستند چون استفاده از آنها آسان است و می‌توانند چربی پوست را در نقاط مختلف بدن اندازه‌گیری کنند. این به شناسایی افرادی که در معرض خطر برخی بیماری‌ها هستند کمک می‌کند.

چگونه چربی بدن را با کالیپر Skinfold اندازه‌گیری کنیم

برای گرفتن بهترین و مطمئن‌ترین نتیجه از کالیپرهای Skinfold مهم است هر بار دقیقا همان نقطه را اندازه‌گیری کنیم.
در مردان اندازه‌گیری در ناحیه‌ی قفسه سینه، ران، و شکم انجام می‌شود. نواحی Skinfold در زنان بالای بازو، ران، و پهلو است.
سپس از این ارقام برای محاسبه درصد چربی بدن فرد استفاده می‌شود. بنابراین برای مثال مردی که ۴۲ سال سن، و ۸۴ کیلوگرم وزن دارد، در صورتی که اندازه‌گیری پوست او در قسمت ران ۳۱ میلی‌متر، قفسه سینه ۳۰ میلی‌متر، و شکم ۲۴ میلی‌متر باشد، ۲۶ درصد چربی بدن دارد.
4- تحلیل مقاومت بیوالکتریک
روش دیگر محاسبه درصد توده چربی در بدن‌تان استفاده از تحلیل مقاومت الکتریکی (BIA) است.
اساس کار BIA این است که محتوای آب چربی کم‌تر است و جریان الکتریکی را خیلی خوب عبور نمی‌دهد. از طرف دیگر عضله حاوی آب بیش‌تری است و الکتریسیته را بهتر عبور می‌دهد. در این روش مقاومت، قد و وزن شخص استفاده می‌شود تا درصد چربی که بخشی از کل توده بدن را تشکیل داده‌است محاسبه شود.
در مقایسه با کالیپر Skinfold، این روش برای محاسبه درصد چربی بدن خیلی آسان‌تر است. مثلا، برخی ترازوهای الکترونیکی قابلیت تحلیل مقاومت بیوالکتریک را دارند. اما این وسایل برای ورزشکاران، زنان باردار، یا افراد دارای ضربان‌ساز (دستگاهی که ضربان قلب را شبیه‌سازی، و آهنگ آن را تنظیم می‌کند) مناسب نیست.
بر اساس یک مجله تغذیه و مراقبت از سوخت و ساز، تحلیل مقاومت بیوالکتریک محاسبه درصد چربی بدن را برای آدم‌ها آسان‌تر و دسترس پذیرتر کرده‌ است.
اگر درصد چربی بدن شما بالای ۳۰ درصد است یا بیش از ۱۶ کیلوگرم اضافه وزن دارید، متوجه می‌شوید BIA در مقایسه با کالیپر skinfold برای شما گزینه بهتری است.
5- روش آنتروپومتری برای محاسبه درصد چربی بدن
یک روش ارزان و آسان برای اندازه‌گیری درصد چربی بدن شیوه آنتروپومتری است (گاهی با عنوان روش نیروی دریایی امریکا نیز به آن اشاره می‌شود). در این شیوه میزان چربی در بدن شما با استفاده از سنجش‌های مختلف جسمانی محاسبه می‌شود. برای مردان، دور شکم و دور گردن، و هم‌چنین قدشان اندازه‌گیری می‌شود. برای زنان، قد، دور باسن، و دور گردن اندازه‌گیری می‌شود.
روش‌های دیگر برای محاسبه درصد چربی بدن
برخی روش‌های دیگر برای محاسبه درصد چربی بدن وجود دارد. هرچند این روش‌ها مستلزم تجهیزات تخصصی است و گران‌تر است. برخی از این روش‌ها در ادامه آمده است:
6- توزین هیدرواستاتیک
در این روش وزن شما در حالی اندازه‌گیری می‌شود که بدن‌تان در آب غوطه‌ور است. هرچند این دقیق‌ترین روش برای محاسبه و بررسی میزان چربی بدن شما است، اما برای بیشتر آدم‌ها غیرکاربردی و گران است.
7- جذب اشعه ایکس با دو انرژی
 این یک روش دقیق اما گران دیگر برای سنجش میزان چربی بدن است. اشعه‌ی ایکس توده‌ی بافت چربی شما را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند بین بافت چربی نحیف و توده‌ی عضلانی تمایز قائل شود.
اگر چربی بدنتان بالا است یا اضافه وزن دارید، هر چه زودتر برای کاهش وزن اقدام کنید. می توانید رژیم غذایی صحیح را رعایت کنید و ورزش کنید. شایان ذکر است، زنان به خاطر روند فیزیولوژیکی شان مانند زایمان و عملکرد هورمونی به چربی ضروری اضافه ای نیاز دارند که می تواند به عنوان چربی وابسته به جنسیت از آن نام برد. بنابراین درصد کلی چربی بدن بالاتر است. همچنین زنان عضلات کالری سوز کمتری نسبت به مردان دارند.
موفق باشید.
منبع: علم ورزش