همه چیز درباره مکمل
مکمل به ماده‌ای گفته می‌شود که با هدف بهبود عملکرد یا جبران کمبود برخی از مواد غذایی توسط پزشک و یا متخصص ورزشی تجویز می‌شود. از آنجایی که شواهد علمی کافی در خصوص نفع مصرف این مواد وجود ندارد و اکثر افراد انتظار مشاهده تغییرات غیر معمولی از آنها دارند، اکثراً این مواد در مقادیری بیش از نیاز ورزشکار تجویز می‌شوند وهدف از آنها تقویت عملکرد ورزشکار به واسطه آثار شبه دارویی آن‌هاست.
مهم‌ترین دغدغه ورزشکاران بهبود عملکرد ورزشی است، ورزشکاران مرد برای عملکرد حرفه‌ای ابتدا با دریافت مواد غذایی طبیعی از گروه‌های پروتئین و کربوهیدرات تغذیه می‌کنند و در مرحله‌ی بعد با شک و تردید به دنبال قرص‌ها و مکمل‌ها می‌روند. ورزشکاران خانم نیز با استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا سعی در بهبود بخشیدن به عملکرد خود هستند.
اگرچه از نظر قانونی مصرف مکمل‌ها منع نشده و به راحتی تحت عنوان برندها‌ی مختلف یافت می‌شوند اما تشخیص و انتخاب مکمل مناسب امری تخصصی است و باید به موارد احتیاطی و منع مصرف آنها توجه کرد. مکمل‌هایی مثل کراتین و پروتئین وی که جز پرطرفدارترین محصولات هستند در بسیاری از موارد با حداقل استاندارد تنظیم شده‌اند و از نظر سازمان بهداشت جهانی مورد تأیید نیستند زیرا مواد تشکیل دهنده آنها به‌درستی ذکر نشده‌اند و یا از کافئین به عنوان ماده‌ی اصلی در بسیاری از آنها استفاده شده است.
متغیرهایی نظیر سن، جنسیت، نوع ورزش و هدف، بیماری‌های خاص و سطح مسابقات در انتخاب مکمل بسیار تأثیر گذارند. از طرفی دانستن زمان و مقدار مصرف مکمل‌ها در شرایط مختلف در به حداکثر رساندن آثار آنها امری ضروری است. پزشکان معتقدند کسانی که انرژی مصرفی روزانه خود را از مواد غذایی سالم و گروه‌های غذایی تأمین می‌کنند، حتی اگر ورزش شدید داشته باشند نیز به مکمل‌ها نیازی ندارند و مصرف مکمل‌ها فقط برای ورزشکارانی لازم است که هدف ورزشی متفاوت دارند و به عنوان مثال برای بلند کردن وزنه و بار بیشتر انرژی دریافتی کفایت نمی‌کند در نتیجه مصرف کراتین و پروتئین وی می‌تواند در تسریع بخشیدن به قدرت و سرعت مورد نظر موثر واقع شود.
به طور کلی مکمل‌ها به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:
۱- آن‌هایی که بر تولید و سوخت وساز انرژی تأثیر می‌گذارند مثل کراتین، ال کارنیتین، کافئین و بی کربنات سدیم
۲- آن‌هایی که ممکن است باعث پرورش عضله و توده کم‌چرب شوند مثل پروتئین و اسید‌های آمینه، پیکولینات کروم و بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات
۳- آن‌هایی که می‌توانند بر سلامت عمومی اثر بگذارند مثل ویتامین‌ها، فولیک‌اسید و نیاسین
بسیاری از مکمل‌های موجود در بازار فاقد کیفیت مناسب و در نتیجه عدم اثربخشی مطلوب هستند، بسیاری از ورزشکاران با انتخاب اشتباه مکمل‌ها به جزعوارض جانبی دچار افت عملکرد هم می‌شوند. بنابراین توصیه می‌شود فقط از مکمل‌های تأیید شده داخلی یا خارجی و ترجیحاً موجود در داروخانه‌ها استفاده کنید و از مصرف چشم بسته آنها بپرهیزید.
عوارض مصرف نادرست مکمل‌های ناسالم!
ناراحتی‌های کلیوی به عنوان مثال برای شخصی که نارسایی کلیوی و کبدی دارد مصرف کراتین بسیار خطرناک است.
افزایش وزن ناخواسته
گرفتگی‌های شدید عضلات
عدم تعادل آب بدن
مرگ‌های ناگهانی در جریان ورزش که اخیراً بسیار دیده شده
عفونت‌های متعدد به خصوص در مکمل‌های تزریقی مثل استروئیدها
ناراحتی‌های گوارشی
چه زمانی به مکمل‌ها نیاز داریم و کدام گروه سنی می‌توانند از آنها استفاده کند؟
در تحقیقات انجام شده مصرف مکمل‌ها صرف‌نظر از ورزشکاران حرفه‌ای، فقط در موارد خاصی لازم است. اگر شما نتوانید وزنه‌ای با ۶۰ درصد توان بیشینه‌تان را ۵ بار بلند کنید ضعیف هستید و نیاز به مصرف برخی مکمل‌ها تحت نظر پزشک و انجام آزمایشات خواهید داشت.
از آنجایی که دوز مصرفی روی بسته‌بندی مکمل‌ها بیشتر از حد نیاز بدن اکثر افراد است، توصیه اکید پزشکان بر این است که مکمل‌ها فقط توسط افراد بالغ و بزرگسال انجام شود. بسیاری از نوجوانان در صدد دستیابی به عضلات قوی و پرورش اندام هستند و برای تسریع در نتیجه از هورمون‌ها استفاده می‌کنند.
نوجوانان زیر ۱۸ سال باید بدانند در سنی قرار دارند که ترشح هورمون رشد در بالاترین سطح ممکن قرار دارد، در نتیجه نیازی به مصرف استروئیدها و هورمون رشد ندارند. در صورت استفاده از این داروها در سن رشد ممکن است با عوارض جبران‌ناپذیری روبرو شوند.
اگر هدف شما رسیدن به فرم بدنی دلخواه و عضله‌سازی است، مصرف مولتی ویتامین، قرص امگا ۳ و یک پودر پروتئین با کیفیت برای شما کافی خواهد بود و لازم به ذکر است مقدار اضافی پروتئین و مواد دیگر برای بدن لازم نیست. پس برای دستیابی به نتیجه پایدار باید عادات غذایی خود را تغییردهید و نیاز بدن را از منابع طبیعی برطرف کنید.
⚠️ شما در طول چند سال اولیه بدنسازی تا زمان بزرگسالی نیازی به مصرف مکمل‌هایی مثل کراتین، گلوتامین و هورمون‌ها نخواهید داشت. کراتین اضافی باعث رسوب در کلیه‌ها، مشکلات معده و گرفتگی در عضلات خواهد شد. پیشنهاد ما تمرین زیر نظر مربی متخصص و حرفه‌ای و انجام حرکات ورزشی با دامنه کامل در جهت افزایش تارهای عضلانی پایداراست.
متاسفانه اهداف ورزشی و عجله برای رسیدن به بدنی بهتر باعث می‌شود ورزشکاران خود را توجیه کنند و از دوز مصرفی فراتر بروند. توصیه می‌شود برای بالا بردن متابولیسم و سرعت در ورزش از مکمل‌های آرژینین و کافئین برای تنظیم سوخت و ساز بدن در حد نیاز استفاده شود.
افراد بزرگسال که صفحات رشدشان بسته شده، برای انتخاب مکمل‌ها گزینه های متعددی دارند. متأسفانه امروزه در بسیاری از باشگاه‌های ورزشی مکمل‌ها تحت نظر مربیان غیرحرفه‌ای تجویز می‌شود. اطلاع از این مطلب که هر شخص ویژگی‌ها، متابولیسم و ساختار بدنی متفاوتی دارد ،بسیار حائز اهمیت بوده و در انتخاب نوع، زمان و مصرف مکمل‌ها تأثیر گذاراست.
⛔️ از آنجایی که هر کدام از مواد نیروزا دارای عملکردی متفاوت در بدن انسان هستند و حتی با بعضی داروها تداخل دارند، مصرف خودسرانه آنها صدمات جبران‌ناپذیری مثل بروز علائم زنانه و ژنیکوماستی (نوک سینه) در مردان، عوارض قلبی عروقی، ریزش موی سر وطاسی، اختلال در ترشح هورمون رشد در نوجوانان و متوقف شدن رشد قدی، نازسایی کبد، آکرومگالی(رشد بیش از حد یک عضو) و حتی مرگ را در پی خواهد داشت.
امروزه مصرف داروهایی مانند انسولین به دلیل در دسترس بودن آن در بین ورزشکاران متداول شده، که باعث پایین آمدن سطح قند خون در حد کما خواهد شد، در نتیجه لازم است مکمل‌ها تحت نظر پزشک داروساز و انجام آزمایش تجویز شود تا علاوه بر نتیجه دهی بهتر عوارض مصرف آنها به حداقل برسد.
منبع: علم ورزش
نظر دهید